Strona Główna > Aktualności > Przykazania dla początkujących poetów
13.10.2014 ks. Wacław Buryła

Przykazania dla początkujących poetów

opublikowane po raz pierwszy w 2007 roku

1.
Żyjemy w specyficznych, rozpędzonych czasach. Żyjemy bardzo szybko, ale to nie znaczy, że żyjemy dobrze. Ten pośpiech wkrada się także do poezji/twórczości/. Młody człowiek chciałby jak najprędzej zaistnieć, pokazać się światu. Dlatego marzy o tym, aby jak najprędzej wydrukować pierwszy wiersz, pierwszą książkę. A to nie jest wcale dobre, gdyż każdy owoc musi dojrzeć. Zerwanie pąka powoduje, że nie rozwinie się owoc.
Dlatego warto nie spieszyć się z drukiem. Jeżeli masz coś bardzo ważnego do powiedzenia - na pewno zdążysz.

Lepiej poczekać z wydrukowaniem pierwszego wiersza, pierwszego poetyckiego tomiku, aby kiedyś nie żałować, aby nie wstydzić się tego, co nie jest w pełni ukształtowane, dojrzałe, piękne.

2.
Aby ukształtować swój warsztat poetycki, swój osobisty język, warto, a nawet trzeba poznać warsztat innych twórców, ich dorobek. Są tacy, którzy czytają tylko swoje wiersze, bo uważają, że inni nie mają nic ciekawego do powiedzenia, że tylko oni "posiadają" prawdę. Zatem nic dziwnego, że potem sami doświadczą identycznych postaw ze strony innych ludzi/czytelników czy twórców/. Jesteśmy bogaci bogactwem tych, których spotykamy, których naczytujemy. Dobrze, gdy poeta, zwłaszcza młody, początkujący, sięgnie po dorobek wielkich, uznanych twórców. Bo im lepszy nauczyciel, tym wspanialszy będzie jego uczeń.
Trzeba najpierw czytać, aby potem pisać.

3.
Poczuj się odpowiedzialny. Świat nie buduje się sam.

Świat budują ludzie: swoimi talentami, swoją wrażliwością. Oczekujemy solidności i fachowości od lekarzy, murarzy, kierowców…Trzeba tej solidności żądać także od poetów. To oni swoimi słowami budują ludzkie dusze, ludzką wrażliwość, a od tego zaczyna się materialne budowanie świata.
Piękny świat mogą zbudować tylko ludzie piękni duchowo, a temu ma służyć piękne, poetyckie słowo.

4.
Cywilizacja, jaką tworzymy, "produkuje" miliony ton śmieci. Te śmieci można spotkać wszędzie: na ulicy, na klatkach schodowych, w lesie…Poeta nie może być tym, który zaśmieca Ziemię. W niektórych środowiskach modne są wulgaryzmy. To znak ?postępowości?, „nowoczesności”.
Słowa są wizytówką człowieka.
Poeta ma być człowiekiem salonów, a nie rynsztoka, dlatego nie może zadziwiać, szokować, zwracać na siebie uwagi tym, co małe, niegodne człowieka. Bo słowo: Człowiek ma brzmieć dumnie.

5.
Bycie poetą jest wybraniem, wyróżnieniem, zobowiązaniem.
Poeta jest pewnego rodzaju prorokiem, a więc kimś, kto głosi ważne, najważniejsze prawdy. Nie możesz zatracić tej świadomości.

Musisz wiedzieć, co chcesz powiedzieć ludziom, co chcesz powiedzieć światu. Musisz wiedzieć, jaka jest twoja prawda. Bo tylko ty możesz tę prawdę wypowiedzieć.

6.
Poeta nie może być tylko widzem, kibicem: świata, historii, ludzkich radości i problemów.

Poeta jest częścią Historii. Poeta ma być częścią krwiobiegu świata. Poeta nie może być egoistą pielęgnującym swój „święty” spokój, małe, jednoosobowe szczęście. Poeta ma być zaangażowany, zatroskany o innych. Tylko wtedy ludzie, którzy doświadczą tego zatroskania, uznają jego poezję jako swoją, bo odnajdą w niej siebie, swoje życie.

7.
W muzeum ważniejsze są obrazy, a nie ramy, nawet te najbardziej zabytkowe, wartościowe. Rama bez obrazu jest niewiele warta. Wiersz nie może być ramą bez obrazu.
Wiersz musi mieć swoją treść. Wiersz nie może być tylko zlepkiem słów, nawet najbardziej mądrych, wyszukanych w najlepszych słownikach. Czytelnik musi w wierszu usłyszeć serce.

Czytelnik musi poczuć, że poeta powiedział to, co on sam już wcześniej przeżył. W wierszu ludzie muszą odnajdywać prawdziwe, a nie wydumane, życie.

8.
Podstawowa zasada poezji: jak najmniej słów - jak najwięcej treści.

Nie ilość słów decyduje o wartości wiersza. Może ważniejsze jest to, co poeta pisze między słowami. W niedomówieniach, w niedopowiedzeniach także może zmieścić się prawda. Dzisiaj ludzie skarżą się na brak czasu, dlatego odrzucą teksty, które są zbyt długie, przegadane, a więc nudne i nieprawdziwe. Krótki wiersz o wiele łatwiej wejdzie w pamięć, o wiele mocniej przemówi. Tylko krótkiego wiersza słuchacz wysłucha do końca.

9.
Podstawową pokusą człowieka od początku jego zaistnienia była pycha. Człowiek chciałby mieć poczucie, że stoi nad innymi, ma ich u stóp, jest najlepszy, najmądrzejszy.
Kiedy ludzie zobaczą tę pychę u poety, kiedy jej „dotkną”, wtedy odrzucą jego poezję. Bo czytelnicy szukają w poecie nie tylko poety, ale przede wszystkim człowieka. Dobrze, gdy poeta potrafi cieszyć się sukcesami innych poetów. Bo poezja nie może być rywalizacją, „wykańczaniem przeciwnika”. Poezja to budowanie wspólnego gmachu świata.

10.
Poezja jest ważna, ale nie jest wcale najważniejsza. Poezja ma być obecna w życiu, ale nie może stawać się całym życiem.
Poezja rodzi się w życiu, rodzi się w konkretnym miejscu i czasie, w konkretnym człowieczeństwie. Im wspanialsze człowieczeństwo zbuduje poeta, tym wspanialsze będą jego wiersze. Trzeba rzucać dobre ziarno, aby mieć dobre plony.
Poezja nie może być rzucaniem plew - ma być rzucaniem ziarna. Ale aby to ziarno rzucić, trzeba to ziarno mieć.